Trong những năm gần đây nền nông nghiệp nước ta đã đạt được nhiều kết quả rất đáng tự hào, năng suất, chất lượng sản phẩm ngày càng cao, giá trị xuất khẩu nông sản thực phẩm ngày càng lớn và đặc biệt là nền nông nghiệp Việt Nam đã tạo ra giống lúa ngon nhất thế giới, với công nghệ Việt có thể sản xuất lúa gạo hữu cơ đáp ứng đầy đủ 545 chỉ tiêu chất lượng mà chưa nước nào có được. Xin giới thiệu đến quý bà con hành trình đi tới thành công trong sản xuất lúa gạo hữu cơ trên những “cánh đồng chết” tại Quảng Trị bằng công nghệ Việt và phân bón hữu cơ Đại Nam Ong Biển của “Nhà khoa học không bằng cấp” Trần Ngọc Nam”- Một kỳ tích rất đáng tự nào của nông nghiệp Việt Nam.
PGS.TS. Hoàng Ngọc Giản
Đồng chí Phùng Quốc Hiển, Uỷ Viên Trung Ương Đảng, Phó Chủ Tịch Quốc Hội, đã đến thăm mô hình sản xuất lúa hữu cơ theo công nghệ Ong Biển tại Quảng Trị
Hưởng ứng đường lối đổi mới của Đảng trong sản xuất phát triển kinh tế, anh Trần Ngọc Nam vốn sinh ra trong nghèo khó đã trăn trở nung nấu ý trí quyết tâm, kiên trì nghiên cứu tìm ra phương cách mới để giải bài toán nan giải trong sản xuất nông nghiệp đó là tình trạng lạm dụng phân hóa học gây trai cứng, suy kiệt đất đai, sử dụng quá nhiều thuốc bảo vệ thực vật và thuốc trừ sâu gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người sản xuất và người tiêu dùng sản phẩm nông nghiệp và quan trọng là giá trị thu được thấp khiến cho nhiều bà con phải bỏ ruộng hoang hóa.
Qua hơn mười năm dày công nghiên cứu tìm tòi bằng sự lao động sáng tạo không biết mệt mỏi trên cơ sở kế thừa và khai thác những kinh nghiệm quý báu của cha ông trong nền văn minh lúa nước, cùng với việc tiếp thu những thành tựu khoa học kỹ thuật hiện đại và khả năng đặc biệt trời phú, “Nhà khoa học không bằng cấp” Trần Ngọc Nam” đã tìm ra công nghệ sản xuất phân hữu cơ Ong Biển bằng nguyên liệu là các phụ phẩm trong ngành chế biến thủy sản và chất thải sinh hoạt cùng với chủng men vi sinh ưu việt. Qua nhiều lần sử dụng thử nghiệm phân hữu cơ Ong Biển, với tài năng của “đầu óc Việt và bàn tay Việt”, một công nghệ Việt trong canh tác sử dụng phân hữu cơ Ong Biển đã được hình thành bằng quy trình hết sức đơn giản cho bà con nông dân với thao tác đơn giản chỉ cần “bón phân tưới nước”.
Công nghệ sử dụng phân hữu cơ Ong Biển đã mang giá trị hiệu quả kinh tế cao trên nhiều lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, nhất là việc triển khai mô hình sản xuất lúa gạo hữu cơ ở nhiều địa phương như Thái Bình, Kiên Giang, Nghệ An.. đặc biệt, công ty sản xuất – thương mại Đại Nam Ong Biển đã liên kết với bà con nông dân sản xuất thành công gạo hữu cơ trên những “cánh đồng chết” tại Quảng Trị bằng công nghệ phân bón hữu cơ Ong Biển. Đây thực sự là một kỳ tích đáng tự hào của nền nông nghiệp Việt Nam.
Cách đây mấy năm, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị tới nhà máy sản xuất phân bón hữu cơ Ong Biển của anh Trần Ngọc Nam ở Bà Rịa Vũng Tàu thăm quan và ngỏ ý mời anh Nam về tỉnh làm lúa gạo hữu cơ để chính người nông dân và người tiêu dùng được ăn hạt gạo có chất lượng tốt nhất, vừa để cải thiện môi trường đang bị ô nhiễm, cứu những cánh đồng đang chết mòn, muốn người nông dân quay lại canh tác ở những thửa ruộng của mình chứ không còn bỏ hoang cho cỏ dại mọc um tùm để đi tha phương cầu thực.
PGS.TS Trần Đăng Xuân thực sự sửng sốt khi cầm tờ kết quả phân tích, ông nhận ra điều mình tìm kiếm lâu nay là những nông sản "Quốc Bảo".
Không giống như các tỉnh khác có đất đai màu mỡ, phì nhiêu, Quảng Trị là vùng đất nghèo về nông nghiệp khi đất đai đều cằn cỗi bạc màu, đồng ruộng manh mún nhỏ lẻ, khí hậu khắc nghiệt…Nên ngày anh Nam mới quyết định về Quảng Trị liên kết với nông dân làm chuỗi sản xuất lúa gạo hữu cơ, bạn bè đều khuyên ngăn và nói ở cánh đồng chết ấy, ở nơi đất đai bạc màu ấy làm gạo sạch còn khó huống chi là gạo hữu cơ. Chưa kể, nơi đây còn trải qua thời kỳ chiến tranh dài, để lại trên đất nhiều tàn dư độc hại. Nông dân mấy chục năm canh tác vừa qua đã quen với tập quán sử dụng phân hoá học, thuốc trừ sâu vô tội vạ. Bản thân anh Nam cũng cảm thấy băn khoăn lo lắng, mặc dù đã liên kết với nông dân ở nhiều tỉnh, thành để làm các mô hình sản xuất lúa gạo, cà phê, hồ tiêu và các loại cây ăn quả hữu cơ, song, chưa nơi nào lại có những điều kiện bất lợi như ở Quảng Trị. Vì vậy cơ hội làm lúa hữu cơ thành công trên những cánh đồng chết ấy gần như là vô cùng mong manh. Nhưng sau một thời gian đấu tranh tư tưởng, anh Nam muốn thử làm gì đó để thay đổi vùng đất này. Anh tâm sự: “Tôi gật đầu, đem công nghệ mình nghiên cứu suốt mấy chục năm qua về Quảng Trị để giúp người nông dân nơi đây thay đổi cuộc sống nghèo khó của họ”.
Ông Trần Ngọc Nam - Tổng Giám Công ty TNHH sản xuất và thương mại Đại Nam chia sẻ: "Tôi gật đầu đồng ý đem công nghệ của mình để giúp người nông dân thoát khỏi cuộc sống đói nghèo"
Để triển khai thành công mô hình sản xuất lúa gạo hữu cơ bằng phân bón và công nghệ Ong Biển không thể không nói đến sự quyết tâm ủng hộ và giúp đỡ hết sức tích cực của lãnh đạo các cấp chính quyền tỉnh Quảng Trị và đặc biệt là ông Phùng Quốc Hiển, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc Hội trong việc vận động thuyết phục bà con nông dân chuyển đổi phương thức canh tác sang sản xuất lúa gạo hữu cơ. Thấu hiểu tâm huyết với lợi ích cho người nông dân của doanh nhân Trần Ngọc Nam và nỗi khó khăn vất vả của việc chuyển đổi thói quen canh tác của người nông dân. Ông Phùng Quốc Hiển đã cùng lãnh đạo tỉnh Quảng Trị và doanh nhân Trần Đại Nam tới tận cánh đồng gặp gỡ bà con nông dân để tìm hiểu tâm tư nguyện vọng, động viên khuyến khích bà con và cùng vời cán bộ kỹ thuật hướng dẫn bà con phương pháp canh tác hữu cơ và giải thích những băn khoăn thắc mắc để họ yên tâm sản xuất lúa gạo hữu cơ. Tất cả nông dân ở đây từ trước đến nay đều quen trồng lúa đến kỳ thì phải bón phân hoá học, phun thuốc trừ cỏ, trừ sâu vài lần mà nhiều khi còn bị mất mùa, thậm chí có năm mất trắng. Giờ bảo làm lúa mà không phun thuốc trừ sâu mà chỉ bón phân tưới nước theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật của doanh nghiệp, vậy mất mùa, dân đói thì phải làm sao, ai chịu trách nhiệm? Sống ở thế kỷ 21 nhưng lại vận động người nông dân quay lại trồng lúa như thời kỳ ông bà xưa là chuyện không dễ dàng. Làm lúa hữu cơ có những nguyên tắc rất khắt khe. Trên cùng cánh đồng, các hộ dân tham gia đều phải tuân thủ tuyệt đối những nguyên tắc đó. Vì vậy, làm lúa hữu cơ thì phải tâm huyết, phải quyết chí, không nên ép buộc. Nếu bị ép, trong quá trình trồng và chăm sóc, chỉ cần một bước làm sai, làm ẩu của một hộ là hỏng cả cánh đồng. Do đó công tác vận động thuyết phục và nâng cao nhận thức của bà con nông dân về sự cần thiết phải thay đổi phương thức canh tác, lợi ích của việc sản xuất lúa hữu cơ để tạo được sự đồng thuận tự nguyện tham gia là một việc có ý nghĩa hết sức quan trọng.
Mặt khác, những năm gần đây, ở các vựa lúa lớn trên cả nước, người nông dân thi nhau bỏ lúa để trồng các loại cây ăn quả. Bởi, trồng lúa mất mùa thì lỗ nặng, được mùa cũng chỉ gọi là lấy công làm lãi, không thể cho thu nhập hàng trăm triệu, hàng tỷ đồng như những cây trồng khác. Vì vậy, vấn đề lợi nhuận thu được trong canh tác lúa hữu cơ phải được đặt lên hàng đầu trong việc triển khai mô hình sản xuất lúa hữu cơ.
Để giải quyết những vấn đề trên, doanh nghiệp của anh Nam đã trao đổi thống nhất với lãnh đạo các cấp chính quyền địa phương về cơ chế hợp tác sản xuất lúa gạo hữu cơ ở Quảng Trị và triển khai nhiều cuộc họp trao đổi thảo luận công khai kỹ lưỡng với bà con nông dân về quy trình, tiêu chuẩn trồng lúa hữu cơ, về lợi ích làm lúa hữu cơ, về sự hỗ trợ của doanh nghiệp cho con về phân bón và giống lúa trong những vụ đầu, về chính sách bảo hiểm năng suất tối thiểu và đặc biệt là cam kết thu mua lúa với giá ổn định cao hơn giá thị trường tới 20%. Nhờ đó số hộ nông dân đống ý tham gia sản xuất lúa gạo hữu cơ ngày càng nhiều hơn qua từng vụ. Hiệu quả mang lại qua thực tiễn sản xuất lúa hữu cơ đã có sức thuyết phục rất lớn nên một số hộ nông dân còn băn khoăn do dự cũng đã hưởng ứng tham gia.
Cán bộ lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Trị chia sẽ: Đến nay, diện tích lúa hữu cơ ở Quảng Trị đã tăng lên 158,224ha. Mô hình trồng lúa hữu cơ được triển khai ở 11 hợp tác xã thuộc 5 huyện và thành phố. Năng suất lúa vụ sau cao hơn vụ trước, cua cá xuất hiện dày đặc dưới ruộng, đàn cò biệt tích mấy chục năm nay lại rập rờn trên thảm lúa xanh ngắt. Những cánh đồng chết nay đã được hồi sinh, người nông dân thu lãi 40 triệu/ha lúa, bắt cá đồng bán thu thêm hàng triệu đồng.
Ông Hồng Phương - Chủ nhiệm HTX trồng lúa hữu cơ Long Hưng, huyện Hải Long vui mừng với vụ mùa bội thu trên những cánh đồng lúa hữu cơ chia sẽ: Những năm trước, đi dọc những cánh đồng ở Quảng Trị sẽ thấy vỏ thuốc sâu được vứt la liệt trên bờ ruộng, dưới kênh mương. Khối lượng thuốc bảo vệ thực vật sử dụng trên cây trồng ở địa phương này ước tính 70 tấn/năm. Nhiều đất đai bị thoái hoá bạc màu vì sử dụng phân hoá học quá liều lượng. Song, khoảng 3 năm trở lại đây, mọi thứ đã thay đổi từ khi người nông dân làm lúa hữu cơ. Vỏ thuốc bảo vệ thực vật đã không còn trên cánh đồng, đất đai ngày càng phì nhiêu vì được bón bằng phân hữu cơ vi sinh. Mấy năm nay ra đồng mới cảm thấy được bầu không khí trong lành do không còn mùi thuốc trừ sâu. Sức khoẻ của người nông dân cũng được cải thiện.
Quang cảnh cánh đồng lúa hữu cơ canh tác bằng công nghệ phân bón hữu cơ Ong Biển
Ông Võ Văn Hưng, Bí thư Thành ủy Đông Hà, nguyên Giám đốc Sở NN&PTNT chia sẻ: Trước đây điểm nghẽn trong sản xuất nông nghiệp chính là đầu ra cho sản phẩm. Vấn đề này diễn ra trên cả nước chứ không chỉ riêng ở Quảng Trị. Nhưng bây giờ doanh nghiệp vào liên doanh liên kết cùng người nông dân tổ chức lại sản xuất lúa hữu cơ, họ bao tiêu sản phẩm ngay tại ruộng, đem lại giá trị cao cho bà con nông dân.
Trải qua 5 vụ, đến nay có thể khẳng định trồng lúa hữu cơ ở đây rất thành công. Cuộc sống của người nông dân dần thay đổi, thu nhập ổn định. Người tiêu dùng ưa chuộng sản phẩm gạo hữu cơ Ong Biển và đều có nhận xét: cơm từ gạo hữu cơ ăn dẻo, nắm bằng tay không bị dính, để qua 2-3 ngày giữa thời tiết nắng nóng cũng không sợ thiu. Sau 3 năm chuyển đổi, từ cánh đồng chết, người nông dân và doanh nghiệp đã tạo ra thương hiệu gạo hữu cơ Quảng Trị. Lãnh đạo tỉnh Quảng Trị đã bàn với doanh nghiệp xây dựng thương hiệu gạo hữu cơ Quảng Trị nhằm giúp địa phương tạo ra giá trị riêng. Sản phẩm gạo hữu cơ Quảng Trị xuất hiện tại quầy kệ siêu thị khắp Bắc - Trung - Nam. Tiến tới doanh nghiệp còn đang đàm phán để xuất khẩu gạo sang Mỹ, Nhật Bản.
Để đảm bảo tiêu chuẩn gạo hữu cơ khi xuất khẩu sang thị nước ngoài, Công ty Đại Nam Ong Biển của anh Trần Ngọc Nam đã gửi mẫu gạo hữu cơ được sản xuất tại Quảng Trị tới PGS Trần Đăng Xuân - Trưởng phòng thí nghiệm Sinh lý thực vật và hóa sinh thuộc Đại học Hirosima, Nhật Bản với lời đề nghị xét nghiệm chất lượng gạo hữu cơ theo tiêu chuẩn quốc tế bằng công nghệ xét nghiệm tiên tiến hiện đại nhất hiện nay xem có đạt tiêu chuẩn gạo hữu cơ sạch hay không. Lúc đầu vị PGS nghĩ Quảng Trị vốn là vùng đất còn nhiều tàn dư của chiến tranh, chưa kể bao nhiêu năm nay trong quá trình canh tác người nông dân đã sử dụng quá nhiều thuốc bảo vệ thực vật, phân hoá học. Trong khi, canh tác lúa hữu cơ đòi hỏi khắt khe từ giống, đất, nước. Làm sao mà vùng đất đó có thể tạo ra được thứ "hạt ngọc" quý như vậy. Nhưng đầu hè 2019, PGS Trần Đăng Xuân thật sự sửng sốt và ngỡ ngàng khi có được kết quả phân tích giá trị gạo hữu cơ Quảng Trị. Cầm tờ kết quả xét nghiệm trên tay ông Xuân khẳng định: “Những hạt gạo hữu cơ được tạo ra bằng công nghệ phân hữu cơ Đại Nam Ong Biển trên cánh đồng Quảng Trị này không những sạch mà còn siêu sạch, đạt cả 545 chỉ tiêu về chất lượng khi phân tích và định lượng bằng công nghệ sử dụng đầu dò phổ lỏng LC-MS cực nhạy. Không những vậy, hai hợp chất Momilactone A và Momilactone B (MA và MB) được tìm thấy trong hạt gạo có tác dụng chống tiểu đường, béo phì, gút cũng được tìm thấy trong gạo hữu cơ Quảng Trị. Việc ăn một lượng gạo nhất định hàng ngày có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh trên. Kết luận này thay đổi quan niệm thông thường rằng ăn gạo làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Theo PGS Trần Đăng Xuân, các hợp chất trên cũng đã được phát hiện trên gạo Nhật Bản nhưng gạo hữu cơ Quảng Trị có hàm lượng cao hơn hẳn. Ông cho rằng, hàm lượng của hai hợp chất này trên các giống gạo khác nhau tùy thuộc vào quá trình chăm sóc và giống. Việc nghiên cứu lai tạo giống cũng như phát triển phương pháp canh tác sản xuất lúa gạo hữu cơ tạo ra sản phẩm gạo có hàm lượng MA và MB cao sẽ tạo nên giá trị cao hơn cho lúa gạo Việt Nam.
PGS. Trần Đăng Xuân chia sẻ: “Nhiều hoạt tính quý của 2 hợp chất này đang được chúng tôi tiếp tục nghiên cứu và đã đăng trên nhiều tạp chí sinh học quốc tế. Kết quả thành trong việc sản xuất lúa gạo hữu cơ bằng công nghệ và phân bón hữu cơ Ong Biển Đại Nam đã làm cho PGS Xuân nhận thấy rằng điều mình tìm kiếm lâu nay - những loại nông sản “quốc bảo” - niềm tự hào của người Việt là đây. Theo ông, Việt Nam nên khuyến khích phát triển mô hình này để tạo nên các sản phẩm lúa gạo có giá trị cao cho bà con nông dân, cũng như nâng cao vị thế lúa gạo của Việt Nam trên thế giới.
Lãnh đạo UBND Tỉnh Quảng Trị cùng Tổng Giám Đốc Công ty Cổ Phần Đại Nam Ong Biển tới thăm cánh đồng sản xuất lúa hữu cơ của bà con nông dân bằng công nghệ phân hữu cơ Ong Biển
Là “cha đẻ” của mô hình chuỗi sản xuất lúa gạo hữu cơ Quảng Trị, ông Trần Ngọc Nam - Tổng giám đốc công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Đại Nam cảm nhận rằng: trên tinh thần của một nền văn minh lúa nước người Việt, ông đã làm xong sứ mệnh trả lại cho đất nước những kỳ tích trên lĩnh vực nông nghiệp. Cánh đồng chết ở vùng đất từng nhiễm rất nặng chất độc dioxin trong cuộc chiến tranh trước đó đã hồi sinh như một kỳ tích. Ông Nam vui mừng nói: “Chúng ta thấy con cá, đàn cò đã về lại với người nông dân, hệ sinh thái đã về với Quảng Trị”. Tới thăm cánh đồng lúa hữu cơ trĩu hạt trong vụ mùa năm 2019 và nói chuyện với người nông dân Quảng Trị, ông Trần Ngọc Nam tự hào nói: “Chúng tôi đang vui niềm vui được mùa của người nông dân. Trong tương lai, công ty cam kết sẽ luôn đồng hành cùng người nông dân. Hơn thế nữa, với Quảng Trị nói riêng, công ty Đại Nam còn muốn tri ân mảnh đất đã thấm bao xương máu của cha ông trong lịch sử giành độc lập tự do của cả dân tộc!”. Theo TS. Đàm Duy Thiên, thành viên tổ nghiên cứu khoa học của Công ty, kết quả thành công trong chuỗi sản xuất gạo hữu cơ Quảng Trị đã khẳng định người Việt Nam có công nghệ khác với thế giới: Người Việt không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, không sử dụng bất cứ phân bón hóa học nào nhưng vẫn đảm bảo năng suất cao, chất lượng gạo đạt đẳng cấp quốc tế.
Làm gạo hữu cơ đã thành công, nhưng không dừng lại ở sản phẩm gạo đơn thuần, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị đang có kế hoạch sắp tới sẽ tiếp tục phối hợp với doanh nghiệp Đại Nam Ong Biển mở rộng chuỗi liên kết sản xuất lúa gạo hữu cơ tăng lên khoảng 10.000 ha. Khi ấy, không chỉ có gạo mà từ gạo sẽ làm ra nhiều sản phẩm khác, đem lại giá trị cao hơn. Để thực hiện kế hoạch này, đầu tháng 7 vừa qua, doanh nghiệp tham gia chuỗi liên kết đã khởi công nhà máy chế biến nông sản hữu cơ tại Quảng Trị. Toàn bộ nhà máy có vốn đầu tư lên tới 100 tỷ đồng này sau khi hoàn thành sẽ là một khu phức hợp các công trình chế biến nông sản hữu cơ như: gạo, cà phê, lạc, ngô… được khép kín từ khâu gieo trồng và thu hoạch đến khâu chế biến, đóng gói, thu hồi phụ phẩm.
Ông Trần Ngọc Nam cũng cho rằng: nếu chỉ đơn thuần trồng lúa lấy gạo thì người nông dân sẽ dừng ở mức đủ ăn, có thể dư giả nhưng khó làm giàu. Nhưng nếu đưa gạo hữu cơ chế biến ra các sản phẩm khác thì giá trị từ hạt gạo sẽ tăng lên gấp nhiều con số hiện tại, giá thu mua lúa từ đó cũng sẽ tăng lên. Thị trường cũng sẽ được mở rộng, bớt áp lực khi chỉ bó hẹp ở mảng gạo. Các phụ phẩm từ trồng lúa cũng có thể đưa vào sản xuất như cám gạo có thể dùng để chăn nuôi gà, lợn, vịt hữu cơ, rơm rạ để chăn nuôi bò. Tinh bột cám gạo được dùng để dưỡng da an toàn, hiệu quả. Tận dụng được hết những thứ này, nông dân có thể làm giàu từ cánh đồng hữu cơ của mình.
Người có rất nhiều tâm huyết với chủ trương chuyển đổi sang sản xuất lúa gạo hữu cơ ở Quảng Trị, ông Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị phấn khởi nói: “Ra đồng có thể thấy được nụ cười của người nông dân. Tôi hy vọng vài năm tới nông dân Quảng Trị sẽ thật sự đổi đời, thương hiệu gạo hữu cơ Quảng Trị sẽ không chỉ xuất hiện trong nước mà còn cả trên thế giới”.
Thành công trong sản xuất lúa gạo hữu cơ bằng công nghệ phân bón hữu cơ Đại Nam Ong Biển trên những “cánh đồng chết” ở Quảng Trị thật sự là một kỳ tích đáng tự hào của nền nông nghiệp Việt Nam và hy vọng rằng mô hình này sẽ được phổ biến nhân rộng trên khắp các địa phương trên cả nước, để Việt Nam có thể sớm phát huy thế mạnh của mình trở thành thương hiệu nổi tiếng số 1 thế giới về gạo sạch hữu cơ chất lượng cao và người nông dân, vốn chịu nhiều vất vả khó khăn, nay có thể làm giàu bằng bàn tay Việt, công nghệ Việt khi tham gia sản xuất lúa gạo hữu cơ bằng phân bón hữu cơ Đại Nam Ong Biển./.